เชื่อว่าถ้าพูดถึงผลไม้วิตามินซีสูง หลาย ๆ คนคงจะนึกถึงส้ม มะละกอ ฝรั่ง หรือผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว สมุนไพรอย่าง มะขามป้อม อาจถูกลืมไปเลยเนื่องจากว่า ไม่ไม่ค่อยมีคนนิยมนำ มะขามป้อมมาทานเล่นเหมือนกับผลไม้ทั่วไป
มะขามป้อม มีชื่อเรียกอื่น เช่น กันโตด (เขมร-จันทบุรี) กำทวด (ราชบุรี) มั่งลู่ สันยาส่า (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Phyllanthus emblica Linn.
ชื่อวงศ์ มะไฟ Euphorbiaceae
ชื่อสามัญ Emuc myrabolan, Malacca tree
ชื่อภาษาอังกฤษสั้น ๆ Indian gooseberry” ซึ่งเป็นชื่อที่ชาวอินเดียเรียกสมุนไพรชนิดนี้มานานนับพันปี
ชื่อที่ชาวฮินดูเรียกมอีกชื่อหนึ่งว่า”อะมะลา” หรือ “อะมะลิกา” ว่า “Amla, Amalaka ตามพุทธประวัติ
มะขามป้อม เป็นพืชตระกูลไม้ยืนต้นขนาดกลาง ลำต้นไม่ใหญ่และสูงมาก โตเต็มที่จะมีขนาด 8-20 เมตร เท่านั้น มีลำต้นขนาดกะทัดรัด เปลือกสีน้ำตามอ่อน เนื้อไม้สีแดงอมน้ำตาล
ลูกหรือผลของ มะขามป้อม ขนาดเล็กเป็นทรงกลมเส้นผ่านศูนย์หลางประมาณ 1-2 เซนติเมตร ออกผลเป็นพวง 2-4 ลูกติดกัน ผลของมะข้ามป้อมมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว กล่าวคือเป็นผลสีเขียวค่อนข้างใส มีริ้ว ๆ จากหัวไปท้าย ด้านในมีเมล็ด 6 เมล็ด/1 เนื้อภายในของมะขามป้อมมีรสอมเปรี้ยว อมฝาดและขมที่ปลายลิ้นเล็กน้อย นิยมออกดอกและผลในช่วงหน้าหนาว พฤศจิกายนถึงปลายมกราคม และสามารถปลูกได้ทุกพื้นที่ของประเทศไทยและประเทศใกล้เคียง เพราะชอบอากาศร้อนชื้นและเป็นพืชที่ทนต่อสภาพอากาศได้ดีมากพอสมควร หากต้องการขยายพันธุ์ นิยมใช้เมล็ดที่กระตุ้น ด้วยความร้อนก่อนที่จะนำไปเพาะ
ผลของมะขามป้อมมีวิตามินซีสูง แถมยังคงตัวอีกด้วย มีการศึกษาวิจัยพบว่าในผลของมะขามป้อมมีสารสำคัญที่ชื่อ แทนนินและโพลีฟีนอล ซึ่งเป็นสารป้องกันการสลายตัวของวิตามินซี ทำให้เวลามีการนำผลสดมะขามป้อมไปแปรรูป ทำให้แห้ง หรือการเก็บมะขามป้อมเป็นว่าที่นานขึ้น วิตามินซีในมะขามป้อมสามารถคงตัวอยู่ได้นาน และยังไม่พอแค่นั้น ในมะขามป้อมยังอุดมไปด้วยสารอาหารอื่น ๆ อีกเพียบ ที่มีประโยชน์กับร่างกาย ได้แก่ วิตามินเอ วิตามินบี 3 ธาตุเหล็ก แคลเซียม และฟอสฟอรัส เรียกได้ว่าถ้าเราทานมะขามป้อมอย่างเดียวก็ได้สารเกือบอาหารครบถ้วนเลย
สรรพคุณ เกินตัว จากมะขามป้อม
วิตามินซีสูง แก้หวัด
ผลมะขามป้อม ไม่ว่าจะเป็นผลสด หรือผลแห้ง ด้วยสรรพคุณ มะขามป้อม ที่มีวิตามินซีเป็นส่วนประกอบในปริมาณที่สูง จึงเป็นพืชสมุนไพรที่ใช้ป้องกันและแก้ไอ-ไข้หวัดได้เป็นอย่างดี โดยชาวบ้านนิยมนำผลของมะขามป้อมมาคั้นน้ำสด ดื่มวันละ 1-2 ช้อนชา ปริมาณ 2-3 ครั้งต่อวัน จะช่วยบรรเทาอาการไอ และไข้หวัดเนื่องจากอากาศเปลี่ยนได้ เพราะน้ำมะขามป้อมมีฤทธิ์เป็นธาตุเย็น จึงช่วยระบายความร้อนในร่างกาย พร้อมช่วยละลายเสมหะ บำรุงเสียง ทำให้ชุ่มคอและลดอาการระคายเคืองจากการไอได้เป็นอย่างดี ถึงกับมีการจดสิทธิบัตรในประเทศสหรัฐอเมริกาของตำรับยาที่มีส่วนผสมของ มะขามป้อมอยู่
กระตุ้นการไหลของน้ำลาย แก้ไอ เจ็บคอ เสมหะติดคอ บำรุงเสียง
หมอยา พื้นบ้านเชื่อว่ารสเปรี้ยวของมะขามป้อมนั้นช่วยละลายเสมหะ ช่วยบำรุงเสียงได้ เพราะเวลาอม มะขามป้อมจะกระตุ้นต่อมน้ำลายทำเกิดการหลั่งน้ำลาย ทำให้เกิดอาการชุ่มคอ คอไม่แห้ง เสียงจะสดใส นักร้องสมัยก่อนมักจะเฉือนลูกมะขามป้อมชิ้นหนึ่งมาอมไว้จนร้องเสร็จเพื่อป้องกันไม่ให้เสียงแห้ง เป็ยเคล็บลับวง่ายๆในการบำรุงเสียงนั่นเอง
วิตามินซี มะขามป้อมบำรุงผิว ขาวกระจ่างใส
นอกจากการกินมะขามป้อมเพื่อบำรุงร่างกายและป้องกันโรคแล้ว ชาวอินเดียเชื่อว่ามะขามป้อมมีสรรพคุณโดดเด่นในเรื่องผิวพรรณอีกด้วย เพราะวิตามินซีที่สูงและแร่ธาตุอื่น ๆ ที่จำเป็นต่อร่างกาย ทำให้นิยมรับประทานมะขามป้อมวันละ 2-3 ผลทุก ๆ วัน เพื่อบำรุงผิวพรรณจากภายในและส่งผลให้ผิวขาวกระจ่างใสภายนอก ในบางคนนิยมนำผลมาฝานบาง ๆ ผสมน้ำผึ้ง และนำมาทาหน้าเพื่อทำให้หน้าขาวใส ไร้ริ้วรอยและจุดด่างดำ ในปัจจุบันมีการสกัดสารจากมะขามป้อมเพื่อนำไปเป็นส่วนประกอบเครื่องสำอางบำรุงผิวพรรณให้ชุ่มชื้น สดใส ลดริ้วรอย ทำให้การใช้มะขามป้อมนั้นมีความสะดวกมากขึ้น
มีการชำระล้าง ช่วยบำรุงผม
ในประเทศอินเดีย มีการนำน้ำมะขามป้อมสด หรือผลมะขามป้อมแห้งมาแช่ในน้ำ มาหมักผม ซึ่งเชื่อว่าในมะขามห้อมนั้นมีสรรพคุณ เป็นสารชะล้างอ่อนๆ ช่วยทำให้ผมดกดำและป้องกันผมหงอกก่อนวัย ป้องกันผมร่วง ทำเป็นน้ำมันบำรุงให้ผมดกดำ พอกล่าวถึงเรื่องการป้องกันผมหงอกก่อนวัย ก็เป็นอีกสมุนไพรที่น่าสนใจในการนำไปผสมในแชมพูป้องกันผมหงอกก่อนวัย ลดผมร่วงกันนะคะ หายสงสัยเลยว่าสาวอินเดียที่มีผมดกดำ ยาวสลวยมีเคล็ดลับมาจากการใช้มะขามป้อมนี่เอง
วิตามินซีสูง ช่วยป้องกันลักปิดลักเปิด
มะขามป้อมมีวิตามินซีสูงมาก และเป็นวิตามินซีธรรมชาติ ที่มีสรรพคุณดีกว่าวิตามินซีสังเคราะห์
แถมวิตามินซีจากมะขามป้อมยังถูกดูดซึมเร็วกว่าวิตามินซีเม็ด และในมะขามป้อมมีสารอื่นๆ ที่ช่วยพาวิตามินซีเข้าสู่ร่างกายได้รวดเร็ว ทำให้เส้นเลือดฝอยแข็งแรงทำให้ไม่เกิดการเลือดออกตามไรฟันง่าย ยิ้มทีไรฟันสวยสดใส คนเห็นรอยยิ้มก็ประทับใจนะคะ
ยางรสฝาด ช่วยแก้อาการท้องผูก
เนื่องจากวิตามินซีที่สูง จึงช่วยให้ให้ระบบขับถ่ายทำงานปกติ ที่มากกว่านั้นพบว่าในยางของมะขามป้อม ที่มีรสฝาดจะมีฤทธิ์ในการระบายซึ่งสรรพคุณส่วนนี้ได้มีการศึกษา และได้มีการสกัดยางของมะขามป้อมเพื่อนำมาใช้เป็นยาระบาย ถ้าเราเป็นคนธาตุอ่อน แค่ลองหามะขามป้อมมาทาน ก็จะแก้อาการท้องผูกได้
ข้อควรระวังในการใช้มะขามป้อม
มะขามป้อม แม้ว่าจะมีสรรพคุณเป็นยา อุดมไปด้วยวิตามินซีและแร่ธาตุมากมาย พร้อมสรรพคุณเป็นธาตุเย็น แต่การรับประทานที่มากเกินไปอาจส่งผลเสียได้ เพราะในมะขามป้อมมีสารที่มีรสฝาดอมเปรี้ยวที่ทำให้เกิดการระบาย อาจทำให้ท้องเสียได้ ดังนั้นควรรับประทานมะขามป้อมในปริมาณพอเหมาะ ไม่ควรกินต่อเนื่องมากเกินไป และควรระมัดระวังสำหรับผู้ที่มีปัญหาเรื่องเลือดจาง เลือดเหลว หรือผู้ที่มีปัญหาในกระเพาะเรื้อรังและมีปัญหาการขับถ่ายหรือท้องเสียง่าย เพราะมะขามป้อมมีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อน ๆ นอกจากนี้หากรับประทานเพื่อเป็นพืชสมุนไพรทางเลือกในการรักษาโรค อย่างโรคมะเร็ง หรือควบคุมระดับคอเลสเตอรอลในร่างกาย ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเลือกผลิตภัณฑ์เพื่อรับประทานทุกครั้ง
สำหรับผลิตภัณฑ์จากมะขามป้อมนั้น มีทั้งในรูปยาสมุนไพรสำเร็จรูป เครื่องสำอาง ในตลาดมากมาย ควรเลือกใช้จากสินค้าที่เชื่อถือได้ หากใครกำลัง
มองหา มะขามป้อม สมุนไพรที่วิตามินซี และมีการยอมรับในต่างประเทศ ต้องห้ามพลาดเลือกมะขามป้อม เป็นอีกหนึ่งผลิตภัณฑ์ที่คุณไม่ควรมองข้าม สนใจสมุนไพรมะขามป้อมแห้ง มะขามป้อมบดผง สามารถสอบถามรายละเอียดได้นะคะ