6 สมุนไพร คลายอาการ เครียดไม่รู้ตัว ในยุคโซเชียลดิจิตอล

เครียดไม่รู้ตัว ฟังแล้วน่ากลัวชะมัด และทำให้เกิดความสงสัยว่าอาการเป็นอย่างไร แล้วเราเข้าค่ายภาวะเครียดไม่รู้ตัวหรือไม่ ทำอย่างไรเพื่อป้องกัน และลดอาการเครียดก่อนที่จะทำให้ต้องใช้ยารักษา มีการกล่าวถึงวิธีการหลายอย่าง รวมถึงสมุนไพรก็เป็นทางเลือกหนึ่งในการป้องกัน การลดอาการ หรือผลกระทบจากการเครียดไม่รู้ตัว

1. ขิง Ginger ช่วยลดความเครียด

2. ตะไคร้ Lemongrass

3. บัวบก Gotu Kola

4. มะกรูด Bergamot

5. ขมิ้น Curcumin สมุนไพรวิเศษ

6. ดอกบัวหลวง Lotus Flower

ความเครียด คำนี้ฟังแล้วอยากโบกมือลา แต่เดี๋ยวก่อนนะคะ ความเครียดก็มีประโยชน์เหมือนกันค่ะ เพราะความเครียดนี้เป็นกลไกทางธรรมชาติ และก็มีประโยชน์กับมนุษย์ด้วยเพื่อให้มนุษย์เกิดการพัฒนา เกิดการเอาตัวรอด

ความเครียดป็นภาวะของอารมณ์ หรือความรู้สึกที่เกิดขึ้นเมื่อเราเจอกับปัญหาต่างๆ และทำให้รู้สึกกดดัน ไม่สบายใจ วิตกกังวล จนเกิดปฏิกิริยาตอบสนองต่อความเครียด โดยเกิดการหลั่งฮอร์โมนจากต่อมใต้หมวกไต ที่ชื่อคอร์ติซอล Cortisol ออกมา ถ้าในทางการแพทย์แผนไทยก็จะกล่าวว่าเกิดธาตุไฟในร่างกายมากเกินไป ทำให้ร่างกายเกิดความร้อน ตื่นตัวตลอดเวลา ซึ่งสารตัวนี้ทำให้ร่างกาย มีความร้อน และทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงออกมาทางด้านร่างกาย ด้านจิตใจหรืออารมณ์ หรือทางด้านพฤติกรรม

แล้วอาการเมื่อเรามีความเครียดเป็นอย่างไรกันนะ แล้วถ้าเครียดไม่รู้ตัว หรือเครียดนานๆ จะเป็นอย่างไร ลองสำรวจตัวเองกันนะคะ

ผลกระทางด้านร่างกาย เมื่อเกิดภาวะเครียด จะไปกระตุ้นให้เกิดการอาการหน้ามืด เป็นลม ความดันเลือดสูง หากเกิดภาวะเครียดเป็นระยะเวลานาน หรือเครียดไม่รู้ตัว ก็จะทำให้ร่างกายกระทบมากขึ้นจากการไม่สมดุลของระบบฮอร์โมนที่เป็นระบบช่วยควบคุมการทำงานของระบบต่างๆภายในร่างกาย

ทำให้เกิดผลกระทบทางร่างกาย เช่น ผิวหน้าแก่ก่อนวัย มีภาวะผมหงอกก่อนวัย ปวดศรีษะ ปวดหลัง อ่อนเพลีย จนไปถึงก่อให้เกิดโรคเรื้อรัง เบาหวาน เนื่องจากฮอร์โมนคอร์ติซอลจะไปกระตุ้นให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น หรือต่ำลงผิดปกติ หรือกระทบต่อระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย ทำให้เป็นโรคหอบหืด โรคภูมิแพ้ โรคผิวหนัง ผมร่วง เป็นมะเร็งได้ง่ายกว่าคนปกติ

ผลกระทบด้านจิตใจและอารมณ์ ทำให้เกิดความหมกมุ่น ไม่สนใจสิ่งรอบตัว ขาดสมาธิ โมโหง่าย โกรธง่าย สูญเสียความเชื่อมั่นในการจัดการชีวิตตนเอง หากเราเกิดภาวะเครียดนานๆ หรือเครียดไม่รู้ตัวก็อาจทำให้เกิดโรคซึมเศร้า ขาดความมั่นใจ ก่อให้เกิดภาวะอาการทางจิต จนกลายเป็นโรคจิตประสาทได้ เพราะหากเราเครียดไม่รู้ตัว ในระยะเวลานานฮอร์โมนคอร์ติซอล ที่เพิ่มขึ้นจทำให้เซลล์ประสาทผฝ่อและลดจำนวนลง มีผลต่อความจำและสติปัญญา

ผลกระทบด้านพฤติกรรม หากมีภาวะเครียดนานๆ เครียดไม่รู้ตัวบางรายจะมีพฤติกรรมบื่ออาหาร หรือบางรายรู้สึกหิวตลอดเวลา ทำให้รับประทานอาหารมากผิดปกติ เกิดโรคอ้วย นอนไม่หลับ พฤติกรรมก้าวร้าว ความอดทนต่ำลง ทำร้ายตัวเอง ปลีกตัวออกจากสังคม ในบางคนจะมีการปรับพฤติกรรมต่อความเครียดที่ผิด เช่นสูบบุหรี่ ติดเหล้า ติดสารเสพติด หรือเล่นการพนัน

โดยปกติแล้วเจ้าความเครียดนี้จะเป็นการตอบสนองของร่างกายอัติโนมัติ และชั่วคราวเท่านั้น และร่างกายจะปรับสมดุลด้วยฮอร์โมนแห่งความสุข เซโรโทนิน Serotonin โดปามีน Dopamine ซึ่งเป็นสารแห่งความสุขมาสร้างให้ร่างกายกลับมาสมดุล

จากการสำรวจพบว่า ปัจจุบันเราอยู่ในวัฒนธรรมที่เราเครียดไม่รู้ตัว ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าสนใจมาก และสาเหตุเกิดจากมากที่ทำงานหนัก มีการใช้สมองทำงานตลอดเวลา สมองทำงานมากเกินไป การรับข่าวสารในยุคดิจิตอลที่มีข้อมูลมากมาย เรื่องของความเครียดนี้นับวันยิ่งดูรุนแรงมากขึ้น จากการสำรวจพบว่า 90% ของผู้ป่วยที่มาพบคุณหมอ มีภาวะโรคที่มีสาเหตุลึกๆมาจากความเครียดไม่รู้ตัว และเป็นความเครียดที่สะสมมาระยะเวลานานๆ

เรื่องความ เครียดไม่รู้ตัวนี้มีการพูดถึงมากขึ้น แล้วก็มีวิธีในการรับมือกับความเครียดมากมาย เช่น การผ่อนคลายทางร่างกาย ด้วยการฝึกลมหายใจ การออกกำลังกาย การนวดผ่อนคลาย การให้ความสำคัญเรื่องการพักผ่อน หรือการผ่อนคลายทางด้านจิตใจ เช่น การฝึกคิดใชเชิงบวก การฟังเพลง การดูภาพยนตร์ การฝึกสมาธิ

การเลือกใช้สมุนไพรที่เหมาะสมก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่จะช่วยให้เราผ่อนคลาย ลดความเครียด และทำให้เรากลับมาสู่ภาวะปกติ เนื่องจากไม่ต้องพึ่งการรักษา สมุนไพรบางชนิดก็ได้มีการศึกษาถึงประสิทธิภาพในการลดความเครียด และหาได้ง่ายและใกล้ตัวเรา ปลอดภัยต่อสุขภาพ

1. ขิง ช่วยลดความเครียด และผลกระทบจากการ เครียดไม่รู้ตัว

ขิงถูกนำมาใช้ทำอาหาร และใช้เป็นสมุนไพรมายาวนาน หากพูดถึงสรรพคุณไม่ต้องสงสัยเลยเพราะขิงนั้นจัดอยู่ในตำรับยาอายุรเวชทั้งของจีนและอินเดีย

ส่วนของขิงที่นำมาใช้คือส่วนของรากใต้ดิน หรือเหง้า ซึ่งมีสารกลุ่มไบโอแอคทีฟ มากกว่า 400 ชนิด Bioactive compounds และมีสารต้านอนุมูลอิสระ Antioxidant อย่างน้อย 50 ชนิด มีน้ำมันหอมระเหยจากธรรมชาติ และสารสำคัญที่เรียกว่า จินเจอรอล Gingerol

สารต้านอนุมูลอิสระในขิง สารสำคัญที่ชื่อ 10-gingerol  และ 6-shagoal ช่วยลดความรุนแรงของสารที่สร้างมาจากร่างกายตอนเกิดภาวะเครียด ช่วยลดการอักเสบของเซลล์สมอง เพิ่มการไหลเวียนของเลือดเพื่อนำสารอาหารที่สำคัญไปสู่สมองและนำของเสียจากสมองไปขับออกสู่นอกร่างกาย ทำให้สมองมีความจำที่ดี ลดอาการหลงลืม หรืออัลไซเมอร์ และกลิ่นของขิงยังมีส่วนช่วยผ่อนคลาย บรรเทาภาวะทางจิตใจ ยังมีการกล่าวถึงประโยชน์ของขิงที่คล้ายกับขมิ้นชันในการต้านอนุมูลอิสระ ดังนั้นจึงมีการนำขิงมาใช้เพื่อลดความเครียด เช่น การทำให้อยู่ในรูปชา

2. ตะไคร้ Lemongrass ช่วยบรรเทาอาการเครียดจากกลิ่นบำบัด

เป็นอีกสมุนไพรทที่นิยมชนิดนึ่งในการนำมาใช้ทำอาหาร หรือใช้เพื่อเป็นอาหารเสริม ตะไคร้เป็นพืชที่นิยมและรู้จักกันดีว่ามีน้ำมันหอมระเหยช่วยผ่อนคลาย เป็นพืชที่ให้กลิ่นหอม Aromatic plant  นอกจากนั้นยังมีการนำมาใช้บรรเทาอาการวดท้อง ปวดตามข้อ แก้ไข้ หรือใช้ตะไคร้มาทำในรูปชา ดื่มเพื่อซ่อมแซมร่างกาย และกระตุ้นให้เกิดภูมิคุ้มกัน และผ่อนคลาย ลดความกังวล ทำให้หลับง่าย

ตะไคร้มีสารสำคัญมากมาย เช่น สารซิโทรเนรอล Citronella สารเทอพีโนเลนTerpinolene และสารเมอซีเน Myrcene สารซิโทรเนรอล เป็นสารที่มีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระ และต้านเชื้อแบคทีเรีย  ในขณะที่สารเทอพีโนเลน Terpinolene ช่วยผ่อนคลาย และลดความเครียดได้ด้วย สารเมอซีเน Myrcene มีส่วนช่วยชะลอความแก่

ในการช่วยในการผ่อนคลาย หลับง่าย ลดความตึงเครียด มีงานศึกษาที่ประเทศบลาซิล The Federal University of Sergipe เพื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพของสารหอมระเหยของตะไคร้ในการลดภาวะเครียด Aromatherapy โดยให้อาสาสมัคร สูดกลิ่มที่มาจากน้ำมันหอมระเหยตะไคร้ เทียบกับกลุ่มที่ไม้ได้ใช้น้ำมันหอมระเหยที่มาจากตะไคร้ พบว่าให้ประสิทธภาพดีอย่างเห็นได้ชัด

3. บัวบก Gotu Kola

หรือ ชื่อในภาษาลาติน คือ Centella asiatica เป็นสมุนไพรอีกชนิดที่นิยมในตำรับยาอายุรเวชอีกเช่นกัน ใบบัวบกเป็นแหล่งของแร่ธาตและวิตามินมากมาย และเป็นแหล่งของใยอาหารสำคัญที่มาจากธรรมชาติ ในบทความนี้เราจะหยิบเอาประโยชน์ของใบบัวบก ที่จัดเป็นหนึ่งในกลุ่มสมุนไพร Adaptogen ที่ช่วยในการลดอาการเครียดไม่รู้ตัวมาเท่านั้นก่อนนะคะ

a asiatica เป็นสมุนไพรอีกชนิดที่นิยมในตำรับยาอายุรเวชอีกเช่นกัน ใบบัวบกเป็นแหล่งของแร่ธาตและวิตามินมากมาย และเป็นแหล่งของใยอาหารสำคัญที่มาจากธรรมชาติ ในบทความนี้เราจะหยิบเอาประโยชน์ของใบบัวบก ที่จัดเป็นหนึ่งในกลุ่มสมุนไพร Adaptogen ที่ช่วยในการลดอาการเครียดไม่รู้ตัวมาเท่านั้นก่อนนะคะ

ใบบัวบกมีสารต้านอนุมูลอิสระ จึงช่วยลดการติดเชื้อ การทำลายของเซลล์ร่างกาย เซลล์สมองจากสารอนุมูลอิสระที่มาจากความตึงเครียด และยังช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือด จึงทำให้เกิดการนำอาหารที่มีประโยชน์เข้าสู่ร่างกาย และนำของเสียออกจากร่างกาย โดยเฉพาะเซลล์สมอง หรืออาจเรียกได้ว่ามีความสามารถในการกำจัดของเสียออกจากร่างกาย Detox capabilities จึงทำให้สมองสดชื่น กระปรี้กระเปร่า ลดอาการหลงลืม หรืออัลไซม์เมอร์ Alzheimer’s disease

มีการศึกษาพบว่า ใบบัวบกมีความสามารถในการลดระดับฮอร์โมนคอร์ติซอล ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่หลั่งออกมาเมื่อเรามีความเครียด และช่วยเพิ่มฮอร์โมนแห่งความสุข Serotonin Norepinephrine และ Dopamine จึงทำร่างกายผ่อนคลาย ไม่ตื่นกลัว จึงทำให้ไม่เครียดและหลับสบาย

4. มะกรูด Bergamot กลิ่นหอม ลดอาการ เครียดไม่รู้ตัว

มะกรูดเป็นพืชพื้นเมืองในเขตร้อน แถบเอเชีย เปลือกผิวมีต่อมน้ำมัน ที่กลิ่นส้มและนิยมใช้ในอุตสาหกรรมน้ำหอม และมีสารที่มีโครงสร้างที่สลับซับซ้อน น้ำมันหอมระเหยที่มาจากมะกรูดมีการใช้มาอย่างยาวนาน กล่าวกันว่าในศตวรรษที่ 15 ของอิตาลีนั้นมีการผิวมะกรูดมาใช้ในยาพื้นบ้านด้วยการนำทาผิว ทาแผล หรือบรรเทาไข้

สำหรับการลดความเครียดนั้น พบว่าน้ำมันหอมระเหยจากผิวมะกรูดช่วย ลดความตึงเครียดโดยลดระดับฮอร์โมนคอร์ติซอลเมื่อมีความเครียดเกิดขึ้น มีการทดสอบประสิทธิภาพโดยการหยดน้ำมันหอมระเหยลงในน้ำและให้อาสาสมัครสูดดม พบว่ากลิ่นน้ำมันหอมระเหยจากมะกรูดช่วยลดอาการเครียดและผ่อนคลายลง จึงเห็นได้ว่ากลิ่นหอมระเหยจากมะกรูดนิยมมาใช้แต่งกลิ่นในชา Earl Grey

5. ขมิ้น Curcumin สมุนไพรวิเศษ

เป็นพืชอีกชนิดที่ช่วยเพิ่มพลังให้จิตใจ และช่วยปรับสมดุลความเครียด เคอร์คูมิน Curcumin เป็นสารสำคัญในเหง้าใต้ดินของขมิ้น สมุนไพรชนิดนี้มีการนำมาใช้ประโยชน์มากมาย แต่หลายคนอาจจะยังไม่รู้ว่าสมุนไพรวิเศษชนิดนี้สามารถใช้ในการลดความเครียดและความกังวลได้เช่นเดียวกัน

มีผลทางวิทยาศาสตร์พบว่าสารมหัศจรรย์เคอร์คูมิน ช่วยลดการถูกทำลายของเซลล์สมองจากภาวะความเครียดที่เกิดไม่รู้ตัว และเป็นระยะเวลานานได้ โดยมีการศึกษาว่าการทานขมิ้นชันวันละ 500 mg วันละ 2 ครั้งต่อวัน ชวยลดภาวะเครียดอย่างเห็นได้ชัด และทำให้เกิดการใช้ชีวิตที่ดีขึ้น

การรับประทานขมิ้นชันให้ได้ประสิทธิภาพนั้น มีคำแนะนำว่าให้รับประทานร่วมกับพริกไทยดำ และไขมัน เช่น น้ำมันมะพร้าว เพื่อเพิ่มการดูดซึมเข้าสู่ร่างกาย

6. ดอกบัวหลวง Lotus Flower

บัวเป็นดอกไม้ที่มีคุณสมบัติมากมายมื่อนำมาใช้ทางยา เป็นดอกไม้ที่เกิดในโคลนตมแต่มีชื่อเสียงอย่างมากเรื่องความสวยงามระดับโลกเลยทีเดียว หากถามถึงสรรพคุณเกี่ยวกับสุขภาพดอกบัวก็มีให้กล่าวถึงได้ไม่แพ้กัน

บัวมีการนำมาใช้ในตำรับยาอายุรเวชแทบทุกส่วน ไม่ว่าจะเป็นส่วนของดอก ใบ ราก เม็ด หรือในบัวที่มีรสขม เชื่อกันว่าส่วนของดอกบัวมีสารที่ช่วยลดความเครียด และความวิตกกังวล และนิยมนำมาทำเป็นชาดื่มเพื่อลดความเครียด เนื่องจากมีสารประกสอบ 2 ชนิด ที่เรียกว่า Nuciferin และ Apomorphine ที่พบในส่วนของดอกบัว ที่ออกฤทธิ์ต่อจิตใจ และความคุมความเครียด

ความเครียด หรือ เครียดไม่รู้ตัว ที่เกิดขึ้นไม่รู้ตัว ในยุคโซเชี่ยลที่มีข้อมูลข่าวสารมากมายนั้น หากเราเข้าใจว่าความเครียดสามารถเกิดขึ้นได้ และหมั่นตรวจเช็คร่างกายสม่ำเสมอ เชื่อว่าเราก็หลีกเลี่ยงได้ แนวทางในการป้องกันก็มีมากมายทั้งการออกกำลังกาย การบริหารจิตใจ หรือการใช้สมุนไพรก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่ง สมุนไพรที่กล่าวมา ไม่ว่าจะเป็นขิง ใบบัวบก ตะไคร้ ขมิ้นชัน บัวหลวง ล้วนมีสารที่ช่วยลดฮอร์โมนความเครียด หรือปรับสมดุลร่างกายตามที่ได้กล่าวมา ทำให้มีการนำสมุนไพรเหล่านี้มาสกัด หรือทำให้อยู่ในรูปผล แคปซูล ออกจำหน่าย เพื่อให้เราหาซื้อใช้ได้สะดวกกันก่อนที่เราต้องไปใช้ยาเพื่อการรักษา นอกจากสมุนไพรที่ยกตัวอย่างมานี้ยังมีสมุนไพรอีกหลายชนิด เช่น ขี้เหล็ก มะระขี้นก ชุมเห็ดไทย พริกไทย หรือแม้แต่ฟ้าทะลายโจรที่มีการนำมาใช้เพื่อลดความเครียดเช่นกัน หากผู้อ่านท่านใดสนใจ สอบถามข้อมูลสมุนไพรเพิ่มเติมสามารถติดต่อสอบถามเพิ่มเติมได้นะคะ